Czy każdy palacz może rzucić? Profilaktyka chorób odtytoniowych z perspektywy ekspertów psychiatrii.

Czy każdy palacz może rzucić?

Profilaktyka chorób odtytoniowych z perspektywy ekspertów psychiatrii

Palenie tytoniu pozostaje jedną z głównych przyczyn chorób cywilizacyjnych – w tym nowotworów, chorób układu krążenia i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Mimo rosnącej świadomości społecznej i licznych kampanii profilaktycznych, dla wielu osób rzucenie palenia nadal jest ogromnym wyzwaniem.

Z perspektywy psychiatrii odpowiedź brzmi: tak, każdy palacz może rzucić, ale nie każdy zrobi to sam i nie od razu.

Uzależnienie od nikotyny to choroba

Warto pamiętać, że uzależnienie od nikotyny jest uznawane za zaburzenie psychiczne i behawioralne (według ICD-10: F17). To nie tylko nawyk, ale realna choroba, która wymaga profesjonalnego podejścia – zarówno farmakologicznego, jak i psychoterapeutycznego. Z tego względu leczenie uzależnienia powinno być częścią szerszej profilaktyki zdrowotnej.

Wsparcie psychiatryczne – kluczowy element terapii

Eksperci psychiatrii podkreślają, że indywidualne podejście do osoby uzależnionej znacząco zwiększa skuteczność terapii. W szczególności:

• osoby z zaburzeniami lękowymi, depresyjnymi czy schizofrenią często palą, aby łagodzić objawy choroby – dlatego wymagają specjalistycznej opieki,
• farmakoterapia (np. bupropion, wareniklina) może być skuteczna, ale powinna być dobrana przez lekarza,
• psychoterapia, zwłaszcza poznawczo-behawioralna, pomaga zmienić wzorce myślenia i zachowania związane z paleniem.

Skuteczna profilaktyka – czyli co?

Z punktu widzenia psychiatrii i zdrowia publicznego, skuteczna profilaktyka chorób odtytoniowych powinna obejmować:

• edukację od najmłodszych lat – budowanie świadomości skutków palenia,
• łatwy dostęp do poradni leczenia uzależnień od tytoniu,
• szkolenia dla lekarzy pierwszego kontaktu i psychiatrów w zakresie prowadzenia terapii antynikotynowej,
• eliminowanie stygmatyzacji palaczy – uzależnienie to nie słabość charakteru, lecz choroba wymagająca leczenia.

Podsumowanie

Rzucenie palenia jest możliwe dla każdego – choć droga do wolności od nikotyny bywa trudna i wymaga wsparcia. Psychiatra, psycholog, terapeuta uzależnień – to sojusznicy w walce o zdrowie fizyczne i psychiczne. Współczesna profilaktyka chorób odtytoniowych musi łączyć medycynę, psychologię i empatię.